Iniekcja PRP (osocze bogatopłytkowe)

Podanie osocze bogatopłytkowego (czynników wzrostu pochodzenia autogenicznego).

W ciągu ostatnich lat ukazało się wiele publikacji dotyczących zastosowania osocza bogatopłytkowego do leczenia urazów. Z tej formy terapii nierzadko korzystają znani sportowcy, m.in. Tiger Woods, czy tenisista Rafael Nadal.

Co to jest osocze bogatopłytkowe?

Krew składa się z części płynnej, czyli osocza i elementów morfotycznych, tzn. krwinek czerwonych, białych oraz płytek krwi.

Te ostatnie znane są przede wszystkim z udziału w procesie krzepnięcia krwi, zapoczątkowują również gojenie ran. Warto wiedzieć, że płytki krwi są źródłem białek, tzw. czynników wzrostu, które regulują przebudowę i naprawę tkanek.

Osocze bogatopłytkowe jest materiałem pochodzenia autogenicznego, czyli stworzonym na bazie własnej próbki krwi pacjenta. Uzyskuje się je poprzez odwirowanie próbki krwi, żeby usunąć krwinki czerwone i białe i zagęścić płytki krwi w niedużej objętości osocza. Tak przygotowany materiał zawiera nawet 20 razy więcej czynników wzrostu /ml niż pojedyncza próbka krwi.

Osocze bogatopłytkowe nazywane jest także osoczem PRP, od angielskiego zwrotu Platelets Rich Plasma – w polskiej terminologii możemy spotkać się z określeniem: płytkowe czynniki wzrostu.

Jak działa osocze bogatopłytkowe?

Mechanizm działania nie jest do końca poznany. Badania laboratoryjne wskazują, że zwiększone stężenie czynników wzrostu może przyspieszyć procesy gojenia i naprawy. Płytki krwi inicjują naturalne procesy odnowy w miejscu uszkodzenia, nie wykluczone, że przy udziale własnych komórek macierzystych.

PRP zawiera dużo czynników wzrostu i białka odpowiedzialne za regenerację – przyspiesza usuwanie komórek martwych lub uszkodzonych i poprawia ukrwienie (sprzyja tworzeniu nowych naczyń krwionośnych). Tkanki układu mięśniowo-szkieletowego zwykle goją się bardzo długo, ponieważ są słabo ukrwione. Dlatego właśnie  – dlatego właśnie szczególnie sportowcom zaleca się tę metodę – pozwala im to szybciej wrócić do aktywności sportowej.

Osocze można podać w postaci iniekcji bezpośrednio do miejsca uszkodzenia (np. przy zapaleniu ścięgna Achillesa) lub jako formę terapii wspomagającej podczas zabiegu operacyjnego (np. do leczenia stawów rzekomych).

Iniekcja PRP – podanie osocza bogatopłytkowego

Zabieg iniekcji osocza bogatopłytkowego nie jest skomplikowany i nie wymaga specjalnego przygotowania. Jego najważniejsze etapy, to:

• pobranie niewielkiej ilości krwi – w typowej procedurze, ze zgięcia łokcia,
• odwirowanie pobranej próbki w laboratorium w celu zwiększenia stężenia płytek krwi,
• po odwirowaniu preparatu płytki krwi zostają dodatkowo pobudzone do działania (zaktywizowane za pomocą – na przykład trombiny),
• wstrzyknięcie (iniekcja) uzyskanego osocza PRP (dla większej precyzji i kontroli często odbywa się pod kontrolą USG).

Iniekcja PRP może wiązać się z niewielkimi dolegliwościami bólowymi w miejscu podania preparatu, które szybko ustępują i nie przeszkadzają w codziennym funkcjonowaniu. Pacjentom zaleca się kilkudniowy odpoczynek po wykonaniu zabiegu. 

Jakie są wskazania do użycia osocza bogatopłytkowego? Jakie są efekty terapii?

W tej chwili toczą się badania kliniczne, które mają zweryfikować skuteczność osocza bogatopłytkowego w terapii. Wyniki leczenia zależą m.in. od rodzaju urazu i okolicy podania czynników, ostrego lub przewlekłego charakteru zmian, stanu zdrowia pacjenta, chorób towarzyszących i stosowanych leków.

Najbardziej powszechnym wskazaniem do podania osocza bogatopłytkowego są przewlekłe urazy ścięgien i więzadeł, m.in. łokieć tenisisty, zapalenie ścięgna Achillesa, kolano skoczka, ostrogi piętowe.

Coraz więcej danych sugeruje wykorzystanie tej formy terapii do leczenia ostrych urazów więzadeł i mięśni, np. po skręcenia stawu kolanowego, czy naderwaniu mięśni kończyn dolnych.

Ponadto osocze bogatopłytkowe może być stosowane w:

• chorobie zwyrodnieniowej stawów: kolanowego, biodrowego, barkowego i kręgosłupa,
• przewlekłym zapalenie rozcięgna podeszwowego,
• zapaleniu pochewek ścięgnistych,
• urazach więzadła krzyżowego przedniego,
• innych urazach więzadłowych,
• skręceniu stawu skokowego,
• urazach kręgosłupa,
• zerwaniu stożka rotatorów,
• niestabilności miednicy.

Podawanie osocza bogatopłytkowego jest obiecującą formą terapii. Na wyniki wszystkich badań potwierdzających lub nie skuteczność kliniczną leczenia trzeba jeszcze poczekać.

Warto wspomnieć, że ryzyko związane z podaniem osocza bogatopłytkowego jest niewielkie. Zakażenie czy reakcje alergiczne zdarzają się rzadko. Inne uszkodzenie tkanek lub ucisk nerwu występują nie częściej niż przy podaniu kortykosteroidów (hormonów steroidowych o działaniu przeciwzapalnym, stosowanych na przykład w leczeniu chorób autoimmunologicznych).

Leczenie osoczem bogatopłytkowym (PRP) – możliwości dla sportowców 

Jak wspomnieliśmy, iniekcja osocza PRP pozwala wykorzystać naturalne składniki krwi pacjenta, aby przyspieszyć regenerację uszkodzonych tkanek. Z tego powodu osocze bogatopłytkowe znalazło szerokie zastosowanie w ortopedii.

Terapia osoczem bogatopłytkowym w medycynie sportowej może dotyczyć tkanek miękkich (zgodnie z powyższymi przykładami), jak i układu kostnego. Schorzenia ortopedyczne możliwe do poddania terapii PRP to między innymi:

• uszkodzenia mięśni (np. w wyniku kontuzji),
• nieprawidłowy przebieg zrostu kości (np. po urazach),
• zapalenia ścięgien (tendinopatia) lub zmiany przeciążeniowo- zwyrodnieniowe (entezopatia),
• schorzenia stawów, takie jak artozy (choroby zwyrodnieniowe) lub inne, powstałe na przykład w wyniku kontuzji.

Dzięki temu, że pacjentowi podaje się jego własne osocze, eliminuje się ryzyko infekcji, zakażeń, lub negatywnej odpowiedzi immunologicznej.