jedzenie produkty otyłość

Otyłość – czym jest?

Otyłość jest chorobą przewlekłą charakteryzującą się zwiększeniem ilości tkanki tłuszczowej w organizmie. Rozwój otyłości jest złożony i zależy od wielu czynników. Za główną przyczynę nadmiernej masy ciała uznaje się przewlekłe zaburzenie bilansu energetycznego, czyli nadmierny pobór energii z pożywieniem (dieta wysokoenergetyczna, duże porcje) przy jednoczesnym obniżeniu ilości energii wykorzystywanej przez organizm (obniżenie aktywności fizycznej i siedzący tryb życia). W diagnostyce otyłości oraz w ocenie ryzyka wystąpienia powikłań bardzo ważna jest ocena rozmieszczenia tkanki tłuszczowej w organizmie.

Otyłość a nadwaga – czym się różnią?

Otyłość i nadwaga bardzo często są używane jako synonimy – stanów tych jednak nie powinno się utożsamiać ze sobą. Nadwaga jest pierwszym objawem odkładania się zbyt dużej ilości energii, która przybiera formę zbierającego się tłuszczu w organizmie. Objaw ten traktowany jest jako stan ostrzegawczy komunikujący prowadzenie złego trybu życia. Lekceważona nadwaga prowadzi najczęściej do otyłości. Zarówno nadwagę, jak i otyłość klasyfikuję się za pomocą wskaźnika BMI (BMI>25 oznacza nadwagę, z kolei BMI>30 definiuje otyłość).

Przyczyny otyłości

Najpopularniejszą przyczyną otyłości jest niezrównoważony bilans pomiędzy przyjmowanymi kaloriami w pożywieniu oraz ich spalaniem. Dzieje się to najczęściej w przypadku siedzącego trybu życia, nieodpowiedniego stylu życia oraz nieprawidłowej diety. U części osób przyczyną otyłości określane są różne czynniki genetyczne, które określane są potocznie jako skłonność lub tendencja do tycia. Podłożem otyłości są często również różne choroby lub procesy, które im towarzyszą.

Przykładem czynników, które sprzyjają otyłości, są m.in.:

  • zaburzenia związane z wydzielaniem gruczołów,
  • przyjmowane leki,
  • choroby przewlekłe.

Rodzaje otyłości

Głównym podziałem otyłości są trzy stopnie, które określają stadium choroby. Wśród nich wyróżnia się otyłość I stopnia (wartość BMI w granicach 30-34,9), otyłość II stopnia (BMI w przedziale 35-39,9) oraz otyłość III stopnia (wartość BMI powyżej 40 kg/m2. Oprócz podstawowego podziału choroby klasyfikuje się również typy otyłości w zależności od umiejscowienia oraz poziomu tkanki tłuszczowej.

  • Otyłość kliniczna

Otyłość kliniczna to potoczna nazwa otyłości, która została zdiagnozowana przez lekarza na podstawie zauważonych objawów klinicznych. Choroba stwierdzana jest głównie za pomocą dwóch parametrów – procentową ilością tkanki tłuszczowej oraz wskaźnikiem BMI.

  • Otyłość brzuszna

Jednym z typów otyłości jest otyłość brzuszna – centralna, która charakteryzuje się nagromadzeniem tkanki tłuszczowej głównie w jamie brzusznej. Ten typ otyłości znacznie zwiększa zagrożenie chorobami metabolicznymi, czyli zaburzeniami lipidowymi (podwyższone stężenie cholesterolu i triglicerydów we krwi), cukrzycą typu II i nadciśnieniem tętniczym. Otyłość brzuszna jest jedną ze składowych zespołu metabolicznego, czyli zespołu czynników przyspieszających rozwój chorób sercowo-naczyniowych i zwiększających ryzyko zawału serca.

  • Otyłość gynoidalna

Otyłość gynoidalna to stan, który charakteryzuje się nadmiarem tkanki tłuszczowej w okolicy bioder, ud oraz pośladków. Przypadłość ta nazywana jest również otyłością pośladkowo-udową i występuje w większym stopniu u kobiet. Otyłość gynoidalna prowadzi do rozwoju takich schorzeń jak, m.in. choroby układu krążenia, cukrzyca typu II, chorób wątroby, zmian zwyrodnieniowych stawów czy zaburzeń wentylacji płuc.

  • Otyłość androidalna

Otyłość androidalna to stan, w którym stosunek obwodu talii do obwodu bioder jest większy lub równy 0,8 u kobiet i 1 u mężczyzn. Otyłość ta charakteryzuje się gromadzeniem tkanki tłuszczowej w okolicach brzucha, ramion oraz klatki piersiowej. Ze względu na gromadzenie się tłuszczu w obrębie jamy brzusznej, serce oraz płuca narażone są na zaburzenia. Otyłość androidalna wpływa na zmianę metabolizmu, a dodatkowo sprzyja nadciśnieniu i cukrzycy.

  • Otyłość skrajna

Otyłość skrajna to potoczna nazwa otyłości III stopnia, w której wskaźnik masy ciała przekracza 50 i więcej. Taki etap choroby prowadzi do pełnej niepełnosprawności ruchowej, a w szczególnych przypadkach do śmierci.

  • Otyłość patologiczna

Otyłość patologiczna to stan, który wymaga intensywnego i natychmiastowego leczenia. Choroba ta określana jest również jako otyłość śmiertelna – osoby cierpiące na tę przypadłość narażone są w większym stopniu na urazy stawów kończyn dolnych, kręgosłupa oraz problemy zdrowotne na tle nowotworowym (nowotwory pęcherzyka żółciowego, jelita grubego czy jajników).

  • Otyłość niemowlęca

Otyłość niemowlęca nazywana jest potocznie otyłością prostą. Charakteryzuje się ona nadmiarem tkanki tłuszczowej na całym ciele dziecka (a nie w konkretnych miejscach na ciele). Otyłość ta spowodowana jest głównie przez zbyt duży podaż kalorii względem zapotrzebowania – choroba rzadziej ma podłoże na tle hormonalnym, zaburzeń związanych z poziomem cukru czy przyjmowaniem leków.

Skutki otyłości

Otyłość jest chorobą, która codziennie obciąża stawy, co często skutkuje degeneracją kosci oraz stawów. Nadmiar tkanki tłuszczowej gromadzi się nie tylko na zewnątrz ciała (w postaci tzw. boczków i fałdek). Konsekwencjami otyłości jest odkładanie tłuszczu w naczyniach krwionośnych w postaci blaszek miażdżycowych, które powodują upośledzenie przepływu krwi.

Otyłość jest przypadłością niebezpieczną, która prowadzi również do:

  • zawałów serca,
  • udarów mózgu,
  • nadciśnienia tętniczego,
  • cukrzycy,
  • kamicy pęcherzyka żółciowego,
  • nowotworów,
  • chorób zwyrodnieniowych,
  • zaburzeń psychosocjologicznych,
  • zaburzeń układu rozrodczego,
  • chorób układu krążenia.

Leczenie otyłości

Otyłość jest chorobą przewlekłą, dlatego jej leczenie jest procesem długotrwałym, ale nawet niewielka redukcja masy ciała ma korzystny wpływ nie tylko na zdrowie, ale także na jakość życia chorego.

W celu rozpoczęcia leczenia otyłości należy udać się do poradni dietetycznej.  Odpowiednia profilaktyka otyłości oraz jej zapobieganie prowadzi do:

  • zmniejszenia zawartości tkanki tłuszczowej w organizmie,
  • obniżenia stężenia cholesterolu całkowitego, „złego” cholesterolu LDL oraz triglicerydów,
  • wzrostu stężenia „dobrego” cholesterolu HDL,
  • obniżenia stężenia glukozy, – obniżenia wartości ciśnienie tętniczego,

zmniejszenia ryzyka rozwoju chorób układu krążenia, cukrzycy typu II, chorób wątroby i dróg żółciowych, chorób zwyrodnieniowych stawów oraz niektórych nowotworów (jelita grubego, piersi, jajników),

  • poprawy wydolności fizycznej,
  • polepszenia jakości snu,
  • zmniejszenia ryzyka depresji, wzrostu poczucia własnej wartości oraz poprawy samooceny.

Podstawowym i właściwym celem leczenia otyłości jest realna redukcja masy ciała, prowadząca do zmniejszenia ryzyka powikłań związanych z otyłością oraz długoterminowe utrzymanie obniżonej masy ciała i zapobieganie ponownemu jej zwiększaniu.

Dowiedz się więcej:

Nietolerancja pokarmowa – przyczyny, objawy i leczenie

Nietolerancja pokarmowa i alergia pokarmowa to objawy nadwrażliwości pokarmowej. Uważa się, że ten problem dotyczy około 20% populacji…

Testy na nietolerancje pokarmową

Nietolerancja pokarmowa spotykana jest u ok. 45% populacji. Często jest ona przyczyną długotrwałych, niepokojących objawów chorobowych, które są trudne…

Co wspólnego mają otyłość, geny i jogging.

PLOS Genetics o wpływie różnych form aktywności fizycznej na otyłość związaną z obciążeniem genetycznym. Zachęcamy do lektury!